پرسش :

چرا اسلام بر دشمنی ویژه با یهود اصرار دارد و یهود را شدید ترین دشمن خود می داند «لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِینَ آمَنُواْ الْیَهُودَ»؟!


پاسخ :
اوّلا: خداوند در آیه مورد استناد، بعد از بیان حقایقی درباره یهود و نصارا، در مقام مقایسه، خبر از دشمنی های یهود داده و می فرماید: «لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِینَ آمَنُواْ الْیَهُودَ وَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا...» (1)؛ (بطور مسلم سرسخت ‏ترین دشمنان مؤمنان را یهود و مشرکان خواهى یافت‏).

این آیه خبر از خصوصیّت کینه توزانه یهود می دهد که وقایع تاریخی این خبر را تأیید و تفسیر کرده اند و ما تاکنون شاهد این دشمنی از سوی آنها می باشیم. آنچه در این آیه برآن تأکید شده، هشدار به مسلمین درباره دشمنی یهود و لزوم هوشیاری است، نه توصیه به دشمنی. این آیه واکنش به دشمنی است نه منشاء دشمنی.

چنانکه یهود مدینه دوستی با بت پرستان و مشرکان را بر دوستی با پیامبر(صلی الله علیه وآله) که پیام آور توحید بود ترجیح دادند؛ آنها در بسیارى از صحنه‏ هاى نبرد ضد اسلامى، بطور مستقیم یا غیر مستقیم دخالت داشتند. در حالى که در غزوات اسلامى، کمتر مسلمانان را مواجه با مسیحیان مى ‏بینیم.(2) امروزه هم شاهد ظلم یهود ساکن در سرزمین اشغال شده فلسطین علیه مسلمانان و توطئه آنها بر ضد اسلام می باشیم. حال با این سابقه دشمنی و کینه توزی یهود با اسلام که هنوز هم ادامه دارد، چگونه می توان انتظار داشت که اسلام دم از دوستی با آنها بزند و در مقابل ظلم و توطئه آنها سکوت کند.

ثانیا: اسلام نه با یهود، به عنوان یک جامعه انسانی، و نه با یهودیّت، به عنوان یک دین، دشمنی ندارد؛ بلکه با دشمنی یهودیان نژادپرست و متکبّر علیه اسلام و مسلمین مخالف است. آنچه واقعیّات تاریخی تا عصر حاضر نشان می دهد، دشمنی و تقابل یهود با اسلام و مسلمانان و حتی با مسیحیّت در طول تاریخ است. وقتی یهود از دشمنی دست بردارند، طبق دستورات قرآن، مثل آیه 193 سوره‏ بقره: «فَلا عُدْوانَ الّا عَلَى الظّالِمینَ» ؛ (چرا که تعدّى جز بر ستم کاران روا نیست)، و آیات دیگر، اسلام هرگز با آنها دشمنی نخواهد داشت.

اسلام حتی برای حفظ جان و ناموس یهودیانی که در پناه اسلام هستند، همچون مسلمانان تلاش می کند و هرگونه هتک حرمت به آنها را محکوم کرده و با آن مقابله می کند.

به عنوان نمونه امیرالمؤمنین(علیه السلام) حمله به زن یهودی و غارت زیورآلات او را به شدت محکوم کرده و می فرماید: (به من خبر رسیده است که یکى از آنها [لشکر غارتگر شام به فرماندهی اخو غامد که به شهر الانبار حمله کرده بودند]، به خانه زن مسلمان و زن غیر مسلمان [زن یهودی] دیگرى که در پناه اسلام جان و مالش محفوظ بوده، وارد شده و خلخال و دستبند و گردن بندها و گوشواره‏ هاى آنان را از تنشان بیرون آورده است، در حالى که هیچ وسیله اى براى دفاع از خود، جز گریه و زارى و التماس نداشته اند!)؛ «... وَ لَقَدْ بَلَغَنِی، أَنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ کَانَ یَدْخُلُ عَلَى الْمَرْأَةِ الْمُسْلِمَةِ وَ الْأُخْرَى الْمُعَاهَدَةِ، فَیَنْتَزِعُ حِجْلَهَا وَ قُلْبَهَا وَ قَلَائِدَهَا وَ رِعَاثَهَا، مَا تَمْتَنِعُ مِنْهُ إِلَّا بِالِاسْتِرْجَاعِ وَ الِاسْتِرْحَامِ ...» . سپس بعد از تذکرات مهمی در نتیجه گیرى نهایى این جمله کوبنده را بیان مى فرماید که (اگر به خاطر این حادثه [بسیار دردناک] مسلمانى از شدت تأسف و اندوه بمیرد، ملامتى بر او نیست، بلکه به نظر من سزاوار است)؛ «فَلَوْ أَنَّ امْرَأً مُسْلِماً مَاتَ مِنْ بَعْدِ هَذَا أَسَفاً مَا کَانَ بِهِ مَلُوماً بَلْ کَانَ بِهِ عِنْدِی جَدِیراً».

جالب این که امام علی(علیه السلام) تجاوز به حریم و گرفتن زینت آلات زنان مسلمان و غیر مسلمان و هتک احترام آنها را در یک ردیف شمرده و این نشان مى‏ دهد که اوّلا اسلام، تا چه حدّ براى نوامیس مردم اهمّیّت قائل است و ثانیا، تا چه اندازه خود را متعهد به دفاع از اقلیت‏هایى که در پناه اسلام زندگى مى کنند مى داند [و فرقی بین یهود و سایر ادیان قرار نداده است].(3)

در جریان دیگری که نشان می دهد دشمنی اسلام با یهود ذاتی نیست، داستان برخورد امام علی(علیه السلام) با یهودی که زره حضرت در دست او بود می باشد. امام علی(علیه السلام) زره گمشده خود را در دست یکی از یهودیان کوفه دید و فرمود: «این زره مال من است». و یهودی انکار کرد و گفت: زره در دست من است، شما که ادعا می کنید باید دلیل بیاورید. چون حضرت امیر المومنین(علیه السلام) دلیل و بینه ای نداشت، تا زره خود را تصاحب کند، شریح، قاضی محکمه، به نفع یهودی حکم صادر کرد [و امام علی(علیه السلام) بدون هیچ تعصب و دشمنی این حکم را پذیرفت]. وقتی یهودی، اصول گرائی امام علی(علیه السلام) را دید مسلمان شد و گفت: این زره مال امام علی(علیه السلام) است که از اسبی خاکستری رنگ پس از جنگ صفین افتاد و من برداشتم. آنگاه حضرت امیر المومنین(علیه السلام) فرمود: «حال که مسلمان شدی، زره را نیز به شما بخشیدم».(4)

لذا اسلام نه تنها با یهود بلکه با هیچ انسانی دشمنی ندارد و آمده تا انسان ها را به توحید دعوت کند. اسلام فقط با ظلم و زورگویی انسانها مخالفت کرده است.

پی‌نوشت‌ها:
(1). سوره مائده، آیه 82.
(2). رک: تفسیر نمونه‏، مکارم شیرازى، ناصر، دار الکتب الاسلامیه‏، تهران‏، 1374 ه. ش‏، چاپ سى و دوم، ج 5، ص 55.‏
(3). پیام امام امیر المومنین(علیه السلام‏)، مکارم شیرازى، ناصر، دار الکتب الاسلامیه‏، چاپ تهران‏، 1386 ه. ش‏، چاپ اول‏، ج 2، ص 151.
(4). امام علی(علیه السلام) و مسائل حقوقی، دشتی، محمد، انتشارات امیرالمومنین، قم، الگوهای رفتاری (ج 10)، ص 223.